Cách hạch toán hàng nhập khẩu – Thuế nhập khẩu

Hướng dẫn cách hạch toán tỷ giá hàng nhập khẩu, cách hạch toán hàng nhập khẩu – hạch toán thuế nhập khẩu, cách xác định giá trị hàng nhập khẩu theo quy định mới nhất của Bộ tài chính.

1. Các tài khoản liên quan:

1.1. Hàng nhập khẩu:

Nếu nhập khẩu	Sử dụng tài khoản
Nguyên vật liệu	TK 152
Công cụ dụng cụ	TK 153
Hàng hóa	TK 156
Tài sản cố định	TK 211

Đây là những tài khoản thuộc nhóm tài sản nên có kết cấu:

1.2. Các khoản thuế liên quan có thể phát sinh khi nhập khẩu:

Loại thuế	Tài khoản sử dụng
Thuế nhập khẩu	TK 3333
Thuế GTGT hàng nhập khẩu	TK 33312
Thuế tiêu thụ đặc biệt	TK 3332
Thuế bảo vệ môi trường	TK 33381

• Đây là những tài khoản thuộc nhóm nguồn vốn nên:

2. Hạch toán hàng nhập khẩu:

– Khi nhập khẩu hàng :

Căn cứ vào chứng từ mua hàng nhập khẩu về nhập kho(Như hợp đồng ngoại thương, phiếu nhập kho, tình trạng thanh toán), hạch toán

Nợ TK 156                      Có TK 331/112

Theo tỷ giá thực tế

          
– Hạch toán các khoản thuế phát sinh khi nhập khẩu hàng:

Căn cứ vào các khoản thuế và số tiền thuế đã được tính, ghi trên Tờ khai Hải quan, hạch toán

Nợ TK 156 – Hàng Hóa            Có TK 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt            Có TK 3333 – Thuế xuất nhập khẩu            Có TK 33381- Thuế bảo vệ môi trường

Số tiền thuế đưa vào bút toán này được lấy trên Tờ khai hải quan

– Khi nộp thuế vào Ngân sách Nhà Nước:căn cứ vào Giấy nộp tiền vào NSNN:

 
– Căn cứ giấy nộp tiền thuế GTGT hàng nhập khẩu, hạch toánthuế Giá trị gia tăng hàng nhập khẩu được khấu trừ:
Nợ TK 133
         Có TK 33312

-> Các DN kê khai thuế GTGT theo PP trực tiếp, hoặc Theo PP khấu trừ nhưng không được khấu trừ số thuế GTGT hàng nhập khẩu này thì hạch toán vào giá trị hàng mua (TK 156)

– Hạch toán chi phí thu mua phát sinh để hàng nhập khẩu về Doanh nghiệp: như vận chuyển, tháo dỡ, bốc xếp, lưu kho, bến bãi…

Căn cứ vào Hóa đơn, chứng từ kế toán phản ánh chi phí phát sinh

Chú ý: Hạch toán tương tự với 152/153/211
 
2. Cách xác định tỷ giá:

Trong quá trình hoạt động kinh doanh, phát sinh các giao dịch bằng đồng ngoại tệ kế toán phải quy đổi ngoại tệ đó ra VNĐ theo tỷ giá giao dịch thực tế của Ngân hàng TMCP nơi Doanh nghiệp mở TKNH với Nguyên tắc:

– Lưu ý:

 
Cách xác định tỷ giá trong những trường hợp cụ thể:
 
* Trường hợp 1: Thanh toán trước tất cả khi nhận hàng:

– Khi Thanh toán trước:

Nợ TK 331: Có TK 112:

Lấy theo tỷ giá bán ngoại tệcủa ngân hàng nơi thực hiện giao dịch(tỷ giá A)

– Khi nhận hàng:

Nợ TK 156	Theo tỷ giá ghi sổkhi thanh toán trước( tỷ giá A)
Có TK 3332 Có TK 3333 Có TK 33381	Số tiền thuế được lấy trêntờ khai HQ
Có TK 331	Theo tỷ giá ghi sổkhi thanh toán trước( tỷ giá A)

 
– Ví dụ 1:
+ Ngày 10/07/2025: ký hợp đồng nhập khẩu hàng hóa là máy điều hòa với LG Electronics:
Số lượng 01 bộ x Đơn giá nguyên tệ: 1.000USD/ bộ = 1.000USD.
+ Ngày 15/07/2025: Trả trước toàn bộ 1.000USD cho LG Electronic theo tỷ giá thực tế bán ngoại tệ của NH là: 24.000đ/USD = 24.000.000đ
 => Ghi giảm Công nợ phải trả cho LG

Nợ TK 331LG	= 1.000USD x tỷ giá giao dịch thực tế bán USD của NH là 24.000	= 24.000.000
Có TK 112	= 1.000USD x 24.000	= 24.000.000

– Ngày 20/07/2025: nhận hàng => Ghi tăng giá mua Máy điều hòa

Nợ TK 156	= 1.000USD x tỷ giá ghi sổ khi thanh toán trước là 24.000	= 24.000.000
Có TK 331LG	= 1.000USD x 24.000	= 24.000.000

 
 
* Trường hợp  2: Thanh toán sau tất cả khi nhận hàng:

– Khi nhận hàng:

Nợ 156	Theo tỷ giábán ngoại tệcủa NH giao dịch thường xuyên(tỷ giá B)
Có 3332 Có 3333 Có 33381	Số tiền thuế được lấy trêntờ khai HQ
Có 331	Theo tỷ giábán ngoại tệcủa NH giao dịch thường xuyên(tỷ giá B)

Đối với trường hợp này chúng ta chưa thực hiện thanh toán nên chưa phát sinh 1 ngân hàng cụ thể nào đó để lấy tỷ giá thì:

– Khi Thanh toán công nợ:

Nợ 331…	Lấy theo tỷ giá  ghi sổkhi nhận hàng(Tỷ giá B)
Nợ 635	Nếu có chênh lệch lỗ tỷ giá (tỷ giá thanh toán (Tỷ giá C) > tỷ giá ghi sổ 331 (Tỷ giá B))
Có 112	Lấy theo tỷ giábán ngoại tệcủa NH nơi thực hiện giao dịch khi thanh toán.( Tỷ giá C)
Có 515	Nếu có chênh lệch ãi tỷ giá  (tỷ giá thanh toán (Tỷ giá C) <tỷ giá ghi sổ 331 (Tỷ giá B))

– Ví dụ 2:
+ Ngày 10/08/2025: ký hợp đồng nhập khẩu hàng hóa là máy điều hòa với LG Electronics:
Số lượng 01 bộ x Đơn giá nguyên tệ: 1.000USD/ bộ = 1.000USD.
– Ngày 15/08/2025: nhận hàng đồng thời tra cứu trên Website của NH TMCP xác định tỷ giá thực tế bán ngoại tệ của NH là: 23.500đ/USD  
=> Ghi tăng giá mua máy điều hòa

Nợ TK 156	= 1.000USD x tỷ giá bán ngoại tệ của NH tại thời điểm mua hàng là 23.500	= 23.500.000
Có TK 331LG	= 1.000USD x 23.500 Đây là tỷ giá ghi sổ CN phải trả NB	= 23.500.000

 
– Ngày 20/08/2025: Trả toàn bộ 1.000USD cho LG theo tỷ giá bán ngoại tệ của NH là: 23.300đ/USD – Đây là tỷ giá thực tế ngày trả tiền

Xác định chênh lệch tỷ giá:
+ Tỷ giá ghi sổ khi nhận hàng: 23.500
+ Tỷ giá giao dịch thực tế khi thanh toán: 23.300
=> Tỷ giá ghi sổ khi nhận hàng  > Tỷ giá giao dịch thực tế khi thanh toán
=> Chênh lệch tỷ giá là LÃI(vì số thực tế phải thanh toán ít hơn số đã ghi nhận)
=> Phần chênh lệch lãi tỷ giá = 23.500 – 23.300 = 200/USD sẽ hạch toán vào Bên Có của Tài khoản 515

Hạch toán:

Nợ TK 331LG	= 1.000USD x Tỷ giá ghi sổ khi mua hàng là 23.500	= 23.500.000
Có TK 112	= 1.000USD x tỷ giá bán ngoại tệ của NG khi thanh toán là 23.300	= 23.300.000
Có TK 515	= 1.000USD x 200	= 200.000

 
 * Trường hợp  3: Thanh toán nhiều lần:
 
Ví dụ: Tổng số tiền phải thanh toán cho đơn hàng là 100$:

 
– Khi Thanh toán trước 50$:
Nợ 331:50$  X  tỷ giá bán ngoại tệcủa NH nơi thực hiện giao dịch (tỷ giá D)
Có 112: 50$  X  tỷ giá bán ngoại tệ của NH nơi thực hiện giao dịch (tỷ giá D)
 
 – Khi nhận hàng:

Nợ 152/153/156/211:	= (50$ x tỷ giá thực tế thanh toán trước (Tỷ giá D)) + (50$ X tỷ giá bán $ của NH thực hiện giao dịch (tỷ giá E))
Có 3332: Có 3333 Có 33381:	Số tiền thuế được lấy trêntờ khai HQ
Có 331	= (50$ x tỷ giá thực tế thanh toán trước (Tỷ giá D)) + (50$ X tỷ giá bán $ của NH thực hiện giao dịch (tỷ giá E))

 
– Khi Thanh toán nốt 50$:

Nợ 331…	Lấy theo tỷ giághi sổ khi nhận hàng ( tỷ giá E)
Nợ 635	Nếu có chênh lệch lỗ tỷ giá (tỷ giá thanh toán (Tỷ giá F) > tỷ giá ghi sổ 331 (tỷ giá E))
Có 112	Lấy theo tỷ giá bán ngoại tệ của NH nơi thực hiện giao dịch khi thanh toán ( tỷ giá F)
Có 515	Nếu có chênh lệch lãi tỷ giá  (tỷ giá thanh toán (tỷ giá F) < tỷ giá ghi sổ 331 (tỷ giá E))

– Các trường hợp cụ thể khác thực hiện theo hướng dẫn tại Thông tư số 200/2014/TT-BTC cụ thể như sau:

(Theo điều 51 Thông tư 200/2014/TT-BTC)

c) Doanh nghiệp phải theo dõi chi tiết các khoản nợ phải trả cho người bán theo từng loại nguyên tệ. Đối với các khoản phải trả bằng ngoại tệ thì thực hiện theo nguyên tắc:

    – Khi phát sinh các khoản nợ phải trả cho người bán(bên có tài khoản 331) bằng ngoại tệ, kế toán phải quy đổi ra Đồng Việt nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh (là tỷ giá bán của ngân hàng thương mại nơi thường xuyên có giao dịch). Riêng trường hợp ứng trước cho nhà thầu hoặc người bán, khi đủ điều kiện ghi nhận tài sản hoặc chi phí thì bên Có tài khoản 331 áp dụngtỷ giá ghi sổ thực tế đích danh đối với số tiền đã ứng trước.

    – Khi thanh toán nợ phải trả cho người bán (bên Nợ tài khoản 331) bằng ngoại tệ, kế toán phải quy đổi ra đồng Việt Nam theotỷ giá ghi sổ thực tế đích danh cho từng đối tượng chủ nợ (Trường hợp chủ nợ có nhiều giao dịch thì tỷ giá thực tế đích danh được xác định trên cơ sở bình quân gia quyền di động các giao dịch của chủ nợ đó). Riêng trường hợp phát sinh giao dịch ứng trước tiền cho nhà thầu hoặc người bán thì bên Nợ tài khoản 331 áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế (làtỷ giá bán của ngân hàng nơi thường xuyên có giao dịch) tại thời điểm ứng trước;

    – Doanh nghiệp phải đánh giá lại các khoản phải trả cho người bán có gốc ngoại tệ tại tất cả các thời điểm lập Báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật. Tỷ giá giao dịch thực tế khi đánh giá lại khoản phải trả cho người bán là tỷ giá bán ngoại tệ của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch tại thời điểm lập Báo cáo tài chính. Các đơn vị trong tập đoàn được áp dụng chung một tỷ giá do Công ty mẹ quy định (phải đảm bảo sát với tỷ giá giao dịch thực tế) để đánh giá lại các khoản phải trả cho người bán có gốc ngoại tệ phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ tập đoàn.

(Theo điều 69 Thông tư 200/2014/TT-BTC được sửa đổi bởi Khoản 3 Điều 1 Thông tư 53/2016/TT-BTC)

a) Tỷ giá giao dịch thực tế đối với các giao dịch bằng ngoại tệ phát sinh trong kỳ:

–Tỷ giá giao dịch thực tế khi mua bán ngoại tệ (hợp đồng mua bán ngoại tệ giao ngay, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi): Là tỷ giá ký kết trong hợp đồng mua, bán ngoại tệ giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại;

– Trường hợp hợp đồng không quy định cụ thể tỷ giá thanh toán:

    + Doanh nghiệp ghi sổ kế toán theo tỷ giá giao dịch thực tế: Khi ghi nhận Khoản góp vốn hoặc nhận vốn góp là tỷ giá mua ngoại tệ của ngân hàng nơi doanh nghiệp mở tài Khoản để nhận vốn của nhà đầu tư tại ngày góp vốn; Khi ghi nhận nợ phải thu là tỷ giá mua của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp chỉ định khách hàng thanh toán tại thời Điểm giao dịch; Khi ghi nhận nợ phải trả là tỷ giá bán của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp dự kiến giao dịch tại thời Điểm giao dịch; Khi ghi nhận các giao dịch mua sắm tài sản hoặc các Khoản chi phí được thanh toán ngay bằng ngoại tệ (không qua các tài Khoản phải trả) là tỷ giá mua của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thực hiện thanh toán.

    + Ngoài tỷ giá giao dịch thực tế nêu trên, doanh nghiệp có thể lựa chọn tỷ giá giao dịch thực tế làtỷ giá xấp xỉ với tỷ giá mua bán chuyển Khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch. Tỷ giá xấp xỉ phải đảm bảo chênh lệchkhông vượt quá +/-1% so với tỷ giá mua bán chuyển Khoản trung bình. Tỷ giá mua bán chuyển Khoản trung bình được xác định hàng ngày hoặc hàng tuần hoặc hàng tháng trên cơ sở trung bình cộng giữa tỷ giá mua và tỷ giá bán chuyển Khoản hàng ngày của ngân hàng thương mại.
    Việc sử dụng tỷ giá xấp xỉ phải đảm bảo không làm ảnh hưởng trọng yếu đến tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của kỳ kế toán.